Harro Schmidt
Prezentacja wystawy BULLET CHANNEL chińsko-niemieckiego artysty Liu Guangyuna jesienią 2016 była wkładem Kunstverein Kunsthalle Hannover e. V. w kulturową integrację i migrację w Kunsthalle Faust. Wystawa Liu Guangyuna była zarazem powrotem do początków mojej znajomości z nim. Jego wizyta w Kunsthalle Faust w roku 2000 z okazji wystawy współczesnych dzieł sztuki chińskiej była początkiem wieloletniej przyjaźni. Później przyjaźń połączyła go też z dyrektorem poznańskiego Mediations Biennale, Tomaszem Wendlandem.
Związki Liu z Chinami i wymiana kulturowa między miastami partnerskimi Hanowerem i Poznaniem pozwoliły na zorganizowanie pierwszego spotkania europejskich i chińskich artystów podczas Międzynarodowych Projektów Sztuk Wizualnych w 2002 roku: „Opanowanie Natury” w Hanowerze (Kunsthalle Faust), „Facing Nature” w Poznaniu (IF Inner Spaces) i „Return Nature” w Nanjing (Nanjing Senghua Art Center).
Głównym motywem przyświecającym zespołowi organizacyjnemu (Gu Zhenqing, Tomasz Wendland, Harro Schmidt) było artystyczne przepracowanie tematu natury, rozumianej jako konstrukt kulturowy, będący środowiskiem i tłem ludzkiej wyobraźni. Nasze wyobrażenie natury dowodzi nie tylko ambiwalentnej relacji między naturą i kulturą, ale jest też wyzwaniem dla naszych zmysłów i naszego intelektu.
W przeciągu następującego dziesięciolecia efektem tych pierwszych przedsięwzięć były liczne dalsze projekty współczesnych artystów z Europy i Chin, które odbyły się zarówno w Chinach: w Szanghaju (Doland Museum, Creek Art Centre, Zendai Museum of Modern Art) i w Pekinie (Li Space, White Box Museum), jak i w Polsce oraz Niemczech. W ten sposób współpraca między poznańskim Muzeum IF Inner Spaces a hanowerskim Kunsthalle Faust w roku 2007 urosła do dużego projektu ASIA-EUROPE Mediations, w skrócie AEM.
Obszerny Projekt Sztuk Wizualnych i Performatywnych, w którym wzięło udział ponad stu artystów z Europy i Azji, zrealizowano przy współpracy z Zendai Museum of Modern Art z Szanghaju, a następnie przygotowano dokumentujący go ponad 270-stronnicowy album, który opracowali ze mną Shen Qibin, dyrektor Zendai Museum, Tomasz Wendland oraz liczni pozostali kuratorzy.
W Poznaniu na sale wystawowe wybrano pomieszczenia Muzeum Narodowego oraz Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Dziennikarstwa (dziś Collegium Da Vinci), natomiast w Hanowerze wykorzystano otwartą przestrzeń publiczną: oprócz Kunsthalle Faust i Foro Artistico zaaranżowano też budynek sądu oraz plac przed dworcem kolejowym. W Szanghaju projekt zrealizowano w Zendai Museum pod tytułem „European Attitude”.
Dzięki doświadczeniu zdobytemu podczas przygotowywania AEM w kolejnym roku zorganizowano 1. Mediations Biennale w Poznaniu, pod przewodnictwem Tomasza Wendlanda. Ponownie istotną rolę odgrywali chińscy twórcy. W tym samym roku Kunsthalle Faust, pod tytułem „Asian Gatek”, zaprezentowała wybór dzieł europejskich i azjatyckich artystów, których tematem przewodnim był dialog Wschód-Zachód i które wcześniej zaprezentowano podczas Biennale w Poznaniu.
Kolejne Mediations Biennale, w latach 2010 i 2012, umożliwiły synergię i wymianę artystów oraz ich dzieł ze środowiskiem artystycznym Hanoweru.
Podczas 4. Mediations Biennale w Poznaniu w 2014 roku Kunstverein Kunsthalle Hannover e.V., we współpracy z partnerami z państw Afryki Subsaharyjskiej, przedstawił wystawę „Shifting Africa”, którą stanowiło 20 artystycznych opracowań na temat globalizacji, przemian społecznych w Afryce i aktualnych trendów w tamtejszej sztuce.
Ukierunkowując się na globalizację i związaną z nią urbanizację, wystawa „Shifting Africa” poruszyła kilka istotnych kwestii: Dokąd zmierza Afryka? Jak sobie radzi z tendencjami hegemonistycznymi oraz problemami gospodarczymi? Jak zmieniające się realia społeczno-polityczne i układy władzy wpływają na sztukę, na artystyczne poszukiwania tożsamości, dziedzictwa i wspólnoty? Wystawa próbowała od razu znaleźć odpowiedzi na te pytania i wskazać na związki pomiędzy poszczególnymi, poruszonymi kwestiami.
W 2016 roku, przed 5. Mediations Biennale w Poznaniu, udało się nawiązać współpracę z kolejną instytucją, mianowicie OSTRALE, Zentrum für zeitgenössische Kunst z Drezna.
Najpierw, razem z Tomaszem Wendlanden, jako współorganizatorzy sekcji „error-x” podczas OSTRALE O'16, mieliśmy za zadanie dokonać wyboru dzieł artystycznych z różnych zakątków świata, jak np. z Azji, Bliskiego Wschodu, Afryki, krytycznych wobec narastających, często nagłych przemian ekologicznych, ekonomicznych i politycznych w świecie. Wybór ten uzupełniliśmy kilkoma pozycjami europejskimi, zwłaszcza tymi należącymi do artystów z Poznania i Hanoweru.
Wybrane dzieła z „error-x” z OSTRALE O'16 zostały zaprezentowane podczas Mediations Biennale w Poznaniu w wystawie pod tytułem „Fundamental”, a potem, w ramach projektu „Urban Otuch”, w otwartej przestrzeni miejskiej Hanoweru i w Kunsthalle Faust.
Podsumowując, można stwierdzić, że współpraca Poznania z Hanowerem do dziś może służyć za przykład udanej europejskiej wymiany artystycznej oraz intelektualnej oraz przewidywać, że w obecnej sytuacji międzynarodowej będzie się rozwijać w przyszłości.
Kunstverein Kunsthalle Hannover e. V. to instytucja będąca ponadregionalną przestrzenią dialogu, z siedzibą w Kunsthalle Faust. Kładzie nacisk na eksperymentalne i konceptualne aspekty przestrzeni oraz jej multimedialne wykorzystanie. Dzięki zaangażowaniu w międzynarodowe projekty i sieci współpracy, np. Biennale, targi, wymiany w ramach współpracy Hanoweru z miastami partnerskimi, możliwa jest bieżąca wymiana strategii kulturowych.
Wyróżnikiem instytucji jest obecność dolnosaksońskich artystów w przestrzeni ponadregionalnej i międzynarodowej, co nadaje jej rolę pośrednika w pozytywnym przedstawianiu miasta i regionu Hanower oraz landu Dolna Saksonia. Poprzez aranżacje w przestrzeni publicznej, otwarte projekty i perfomance, Kunstverein oddziałuje na przestrzeń miejską. Specjalnie przygotowane projekty upowszechniania kultury są skierowane do ludzi w różnym wieku.
Harro Schmidt (ur. 1957) – artysta i kurator z Hanoweru (Niemcy). Ukończył geologię i paleontologię na uniwersytecie Gottfrieda Wilhelma Leibniza w Hanowerze oraz sztukę w klasie artystycznej na hanowerskiej Wyższej Szkole Zawodowej, dzięki czemu w jego twórczości oraz działalności kuratorskiej można dostrzec wiele aspektów przyrodniczych. Jako założyciel i dyrektor Kunsthalle Faust (od 1998) organizuje wystawy sztuki współczesnej, przy współpracy z lokalnymi artystami z Dolnej Saksonii oraz z artystami z Europy i innych kontynentów. Jego publikacje na temat działalności kuratorskiej ukazały się w językach angielskim, polskim, włoskim, francuskim, chińskim, koreańskim i japońskim. Od roku 2013 kreuje program nowo założonego Kunstverein Kunsthalle Hannover e. V., nakierowany na bieżący dyskurs kulturowy.
Z niemieckiego tłumaczył: Marek Dolatowski